Maddenin yapı taşları olan atomların kimyasal tepkimeler sonucunda bir araya gelerek molekülleri oluşturdukları çok uzun zamandır biliniyor. Ancak bu sürecin nasıl gerçekleştiğinin hâlâ tam anlamıyla kavranıldığı söylenemez. Uluslararası bir araştırma grubu, Stanford Doğrusal Hızlandırıcı Merkezi’nde (SLAC) yaptıkları deneylerle moleküllerdeki atomları bir arada tutan kimyasal bağların oluşum sürecinin fotoğraflarını çekerek bu konuda çok önemli bir başarıya imza attı. Dr. H. Öström ve arkadaşlarının yaptığı çalışmanın sonuçları Science’ta yayımlandı.
Araştırmacılar, deneyler sırasında karbondioksitin (CO2) karbonmonoksitten (CO) ve oksijenden (O2) oluşum sürecini incelemiş. Sıcaklığı 3000°C’nin üzerinde olan bir katalizörün (kendisi tepkimelerde harcanmadan tepkimenin hızını artıran madde) yüzeyine tutunan maddelerin tepkimeye girmesiyle karbondioksit oluşuyor. Deneylerde kullanılan X-ışını lazerleri, femtosaniye (10-15 saniye) zaman ölçeğinde gerçekleşen bu sürecin fotoğraflarının çekilmesine imkân veriyor. Elde edilen görüntülerde tepkimeye giren maddelerin önce bir ara ürüne dönüştüğü görülüyor. Ancak bu ara ürünlerin büyük bir çoğunluğu karbondioksite değil parçalanarak yeniden karbonmonoksit ve oksijene dönüşüyor. Bu çalışmanın sonuçlarının gelecekte yeni ürünlerin ve tepkimelerin tasarlanmasında yararlı olacağı belirtiliyor.
Çamaşır suyu kıyafetlerin rengini alır. Limon suyu ekşidir. Bu maddelerin ortak özelliği asit olmaları. Elimizi yıkamak için kullandığımız sabun ise bazdır. Peki, asit ve baz nedir? Okulda kimya dersinde ya da laboratuvarında sıkça karşılaştığımız bu kavramlar neden önemli?
2019 yılı Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı olarak ilan edildi. Bilim Genç olarak 2019 yılı boyunca Prof. Dr. Fuat Sezgin’in İslam bilim ve teknoloji tarihine katkılarını farklı yazılarla ele alacağız. Prof. Dr. Fuat Sezgin anısına hazırladığımız diğer yazılara ulaşmak için tıklayın.
İdeal gazların hareketlerini ve birbirleriyle etkileşmelerini bilardo ya da pinpon toplarınınkine benzetebiliriz. Bu etkinliğimizde de pipon toplarını kullanarak maddenin gaz hâlinin bir benzetimini yapacağız.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından üniversite ve lise öğrencilerine konuşma yapmak üzere Türkiye’ye gelen Nobel ödüllü Prof. Dr. Agre başarı hikâyesini Bilim Genç’e anlattı.
Herhangi bir maddenin bir molü atomlarının ya da moleküllerinin belirli bir sayısıdır. Bu değer Avogadro sayısıyla ifade edilir. Avogadro sayısının ismi İtalyan bilim insanı Amedeo Avogadro’dan gelir.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (MIT) çalışan Kehang Cui ve Brian L. Wardle, bilinen en kara malzemeyi üretti. Malzeme, üzerine düşen ışığın %99,995’inden fazlasını soğuruyor.
Kimyacılar, yapılarında meydana gelen değişimleri öğrenmek için genellikle maddeleri ısıtır. Katı hâldeki maddelerin bazıları ısıtıldıklarında erir bazıları sıvı hâle geçmeden doğrudan buharlaşır yani süblimleşir. Sıvılar ise genellikle gaz hâle geçer. Soğutulduklarında eski hâllerine dönerler.
Nobel Kimya Ödülü’nün 2019 yılındaki sahipleri, Austin’deki Texas Üniversitesinden John B. Goodenough, New York Eyalet Üniversitesinden M. Stanley Whittingham ve Meijo Üniversitesinden Akira Yoshino oldu. Araştırmacıların lityum iyon pillerin geliştirilmesine yaptıkları önemli katkılar sebebiyle ödüle layık görüldükleri açıklandı.
Georgia Teknoloji Enstitüsünden Paul Kohl ve arkadaşları güneş ışığına maruz kaldığında kendiliğinden yok olan bir tür plastik malzeme geliştirdi.
Laboratuvar ortamında üretilen bir malzeme tıpkı gerçek bir doku gibi metabolik reaksiyonları gerçekleştirebilir, aynı zamanda vücutla uyumlu olabilir mi? Bilim kurgu filmlerinde karşılaşabileceğimiz bu durum biyolojik nanomalzemeler sayesinde mümkün olabilir.
Akay Caddesi No: 6 06420 Bakanlıklar / ANKARA
0312 298 95 24
E-Posta: bilim.genc@tubitak.gov.tr
0312 222 83 99
0312 221 18 60
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
